Λαπωνία

Λαπωνία
I
(νορβηγ. Lapland, σουηδ. Lappland, φιλανδ. Lappi ή Saamiland, ρωσ. Laplandiya). Ιστορική γεωγραφική περιοχή (388.350 τ. χλμ.) της βόρειας Ευρώπης (Φινοσκανδίας). Βρέχεται από τη Νορβηγική θάλασσα (Ατλαντικός ωκεανός) στα Δ και από τη θάλασσα Μπάρεντς (Αρκτικός ωκεανός) στα Α. Είναι διαιρεμένη πολιτικά μεταξύ της Νορβηγίας, της Σουηδίας, της Φιλανδίας και της Ρωσίας. Με την ονομασία Λ. εννοείται όχι τόσο μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή όσο η ζώνη στην οποία κατοικεί ο νομαδικός λαός των Λαπώνων. Επομένως, είναι πολύ δύσκολο να εξεταστεί ο χώρος διαβίωσης ενός φύλου που μετακινήθηκε πολλές φορές προς τα Β κατά τους ιστορικούς χρόνους, και κατά συνέπεια να χαραχθούν κάποια όρια, έστω και κατά προσέγγιση. Συχνά, τα όρια αυτά συμπίπτουν με τον Αρκτικό Πολικό Κύκλο, ενώ τα νότια σύνορα της περιοχής συμπίπτουν με το νοτιότερο όριο διάδοσης του ταράνδου.
Η περιοχή είναι ορεινή, με υψηλότερη κορυφή το Κεμπνεκέσε (2.111 μ.) στη Σουηδία και τα ανάγλυφά της έχουν πανάρχαια προέλευση (καληδόνια ορεογένεση). Τα περισσότερα από αυτά μετατράπηκαν σε ημιπεδινά από εσωγενείς παράγοντες προτού οι μεγάλοι παγετώνες της τεταρτογενούς περιόδου ανανεώσουν μερικά το τοπίο. Τα ίχνη των τελευταίων είναι έκδηλα στις συσσωρεύσεις μορενικού υλικού και στην παράκτια λωρίδα, που είναι χαραγμένη από βαθιά φιόρδ. Η Λ. είναι πλούσια σε λίμνες, οι οποίες καταλαμβάνουν μακρά τμήματα κοιλάδων, φραγμένων από μορενικές αποθέσεις. Οι κυριότερες από αυτές είναι η Ιναρί στη Φιλανδία (που καταλαμβάνει μια εκτεταμένη και γεμάτη οδοντώσεις κόγχη), η Τόρνετρεσκ στη Σουηδία και η Ιμάντρα στη Ρωσία. Οι ποταμοί είναι πλούσιοι σε νερά και κατεβαίνουν ορμητικοί προς τη Νορβηγική θάλασσα και τον Αρκτικό (Βόρειο Παγωμένο) ωκεανό. Μεγαλύτερο μήκος έχουν εκείνοι που εκβάλλουν στη Βαλτική, όπως ο Κέμι στη Φιλανδία, ο Τόρνε στα σύνορα Φιλανδίας-Σουηδίας και οι Κάλιξ και Λούλε στη Σουηδία. Το κλίμα είναι πολύ ψυχρό, με μακρούς χειμώνες και συντομότατα καλοκαίρια, ενώ το χιόνι καλύπτει το έδαφος για πολλούς μήνες. Το φυσικό τοπίο χαρακτηρίζεται από την τούνδρα στα Β, ενώ στα Ν υπάρχει εναλλαγή ανάμεσα σε δάση σημύδας και σε δάση κωνοφόρων.
Μόνο ένα σχετικά περιορισμένο τμήμα του πληθυσμού αποτελείται από Λάπωνες, οι οποίοι ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με την εκτροφή ταράνδων. Η οικονομία της περιοχής βασίζεται προπάντων στην εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου: απατίτης στην Κιρόφσκ (Ρωσία), πυρίτες στη Σουλιτγιέλμα (Νορβηγία) και σιδηρομεταλλεύματα στην Κιρούνα και στην Γκέλιβαρ (Σουηδία). Η μεταφορά τους γίνεται σιδηροδρομικώς μέχρι το νορβηγικό λιμάνι Νάρβικ, το οποίο είναι ελεύθερο από πάγους ακόμα και τους χειμερινούς μήνες· αρκετά σημαντική είναι και η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Η γεωργία (βρόμη, κριθάρι και πατάτες) και η αλιεία έχουν δευτερεύοντα ρόλο.
Οι κυριότερες πόλεις της Λ. είναι τα λιμάνια Νάρβικ και Τρέμσε στη Νορβηγία, το μεταλλευτικό κέντρο Κιρούνα στη Σουηδία, η Ροβανιέμι (πρωτεύουσα της επαρχίας Λάπλαντ) στη Φιλανδία και το μεγάλο λιμενικό κέντρο Μουρμάνσκ στη Ρωσία.
Η περιοχή της Λ. χαρακτηρίστηκε τόπος παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ το 1996.
Νεαροί Λάπωνες μπροστά στη σκηνή τους.
Η πόλη Ροβανιέμι στη Λαπωνία θεωρείται από την παράδοση ο τόπος κατοικίας του Σάντα Κλάους ή Άη Βασίλη, σύμφωνα με την εξελληνισμένη απόδοση του βόρειου μύθου (φωτ. ΑΠΕ).
II
(φιλανδ. Lappi ή Saamiland). Επαρχία (98.946 τ. χλμ., 189.288 κάτ. το 2001) της Φιλανδίας με πρωτεύουσα τη Ροβανιέμι (35.600 κάτ. το 2003). Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της χώρας. Για περισσότερα στοιχεία, βλ. λ. Λαπωνία (Ιστορική γεωγραφική περιοχή της βόρειας Ευρώπης).

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • Λαπωνία — η περιοχή της βορειοδυτικής Ευρώπης η οποία βρίσκεται στο μεγαλύτερο τμήμα της πάνω από τον αρκτικό κύκλο …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Φινλανδία — H Φινλανδία, που οι Φινλανδοί την αποκαλούν «Σουόμι», απλώνεται στο βορειοδυτικό άκρο της μεγάλης ρωσικής πεδιάδας και προβάλλει με χίλια χιλιόμετρα παραλίας, στους κόλπους της Φινλανδίας (Φιννικός) και της Bοθνίας (Bοθνικός). Tα ηπειρωτικά… …   Dictionary of Greek

  • Ρωσία — H Pωσική Oμοσπονδία αποτελεί το μεγαλύτερο σε έκταση κράτος της γης. Tα σύνορά της ξεκινούν από την Eυρώπη, καλύπτουν όλη την Aσία και φτάνουν στην Άπω Aνατολή. Bόρεια και ανατολικά βρέχεται από τον Aρκτικό και τον Eιρηνικό Ωκεανό και στα δυτικά… …   Dictionary of Greek

  • Ευρώπη — I Μία από τις πέντε ηπείρους. Είναι το μικρότερο τμήμα του κόσμου μετά την Αυστραλία και την Ωκεανία. Από μία άποψη θα μπορούσε να θεωρηθεί το ακραίο δυτικό τμήμα της Ασίας, της οποίας αποτελεί τη φυσική προέκταση. Πράγματι, δεν υπάρχουν φυσικά… …   Dictionary of Greek

  • Φίννοι — οι, Ν ανθρωπολ. λαός φιννοουγγρικής προέλευσης, που κατοικεί στις βορειοανατολικές περιοχές τής Ευρώπης και, ιδιαίτερα, στην Φινλανδία και στην Λαπωνία …   Dictionary of Greek

  • έλκηθρο — Μέσο μεταφοράς που χρησιμοποιείται για την κίνηση πάνω στο χιόνι ή στον πάγο. Είναι κατασκευασμένο από ξύλο ή από σίδερο και αποτελείται από δύο πατίνια ενωμένα με τραβέρσες, πάνω στις οποίες είναι τοποθετημένο ένα αμάξωμα ή ένα κάθισμα. Το έ.… …   Dictionary of Greek

  • γεωδαισία — Η επιστήμη που ασχολείται με τον προσδιορισμό του σχήματος και τη μέτρηση των διαστάσεων της Γης. Η γ. έχει αναπτυχθεί βασικά σε δύο κλάδους: έναν θεωρητικό, που εξετάζει τη μορφή της Γης στο σύνολό της σε συνάρτηση με τους εσωτερικούς και τους… …   Dictionary of Greek

  • ηωκάμβρια υποδιάπλαση — Το κατώτερο τμήμα της κάμβριας διάπλασης στο κάτω μέρος των πρώτων απολιθωματοφόρων στρωμάτων. Κατά την υποδιάπλαση αυτή, που ονομάστηκε έτσι από τον Νορβηγό γεωλόγο Μπρέγκερ (1900), σημειώθηκαν παγετώνες που κάλυψαν τις περιοχές Σβαλμπάρντ,… …   Dictionary of Greek

  • Καναδάς — I Επίσημη ονομασία: Καναδάς Έκταση: 9.970.610 τ. χλμ. Πληθυσμός: 30.007.094 κάτ. (2001) Πρωτεύουσα: Οτάβα (827.898 κάτ. το 2001)Κράτος της Βόρειας Αμερικής. Συνορεύει στα Ν με τις ΗΠΑ και στα Δ με την πολιτεία Αλάσκα των ΗΠΑ. Βρέχεται στα Β από… …   Dictionary of Greek

  • Κλερό, Αλεξίς Κλοντ — (Alexis Claude Clairaut, Παρίσι 1713 – 1765). Γάλλος μαθηματικός και αστρονόμος. Η ιδιοφυΐα του έγινε γνωστή από την ηλικία των 13 ετών, όταν έκανε ανακοίνωση στη Γαλλική Ακαδημία, στην οποία πραγματευόταν ορισμένες καμπύλες δικής του επινόησης.… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”